SEBASTIAN CICHOCKI

„…OF LOVE, SPRINGING FROM PAIN AND DESPONDENCY, AGONY AND DEATH”.
INSCENIZOWANY WYKŁAD O MUZEACH, ROZPADZIE I MARTWYCH JĘZYKACH. NA PODSTAWIE TEKSTÓW ROBERTA SMITHSONA.

Teatr Bagatela, Scena ul. Sarego 7, Kraków

Brzuchomówstwo przypisywano wieszczkom, opętanym, czarnoksiężnikom, wróżbitom, mediom i świętym. Zanim stało się wodewilową atrakcją, należało do królestwa śmierci. Wierzono, że głos, który nie wydobywał się przez usta, pochodzić mógł zarówno od zmarłych, jak i demonów. W XVIII wieku brzuchomówstwo stało się jednym z cyrkowym trików, wciąż jednak ciągnęło się za nim odium ciemnej praktyki. Budzącą najwyższy podziw, a jednocześnie lęk, umiejętnością brzuchomówcy było nie tyle wydobycie głosu z własnych trzewi, ile sprawienie, że głos wydarzał się poza ciałem: w innej osobie, lalce, pod sufitem, za ścianą, spod ziemi. Jeszcze w pierwszej połowie XX wieku brzuchomówcom (którymi byli wyłącznie mężczyźni) udawało się podtrzymywać status gwiazd kultury popularnej. Upowszechnienie się radia i gramofonu ostatecznie pogrzebało jednak całkowicie tę profesję – iluzja głosu wydobywającego się poza ciałem stała się zbyt łatwo dostępna i zbanalizowana.

Głównym bohaterem wykładu-wywiadu – opartego na powrocie do skompromitowanej i archaicznej formy rozrywki, jaką jest brzuchomówstwo – jest znany amerykański artysta R.S., autor przenikliwych tekstów dotyczących rozpadu języka, geologii oraz muzeów pustki. Eseje i opowiadania R.S. cechowały spore poczucie humoru, irytująca pewność siebie i nonszalancka niechęć do ruin Starego Kontynentu, nad które przedkładał peryferia amerykańskich miast.

Tekst wykładu został powierzony trzem postaciom: sopranistce (uparcie zadającej ten sam zestaw pytań), brzuchomówcy (produkującemu głos, cierpliwie odpowiadającemu na pytania, prawdopodobnie bez ich głębszego zrozumienia) oraz lalce (żywo przypominającej R.S., goszczącej przekierowany głos). Seans brzuchomówczy jest w tym przypadku próbą tchnięcia ducha w przykurzone awangardowe truchło – odczytaniem ekskluzywnej ramoty w duchu akademickiego freak show. Zgodnie ze starym angielskim powiedzeniem: Brzuchomówstwo jest dla kretynów i lalek (Ventrilloquism is for dummies).

Tekst wykładu: Sebastian Cichocki, na podstawie tekstów Roberta Smithsona
We współpracy z:
Sopran: Marzena Lubaszka
Brzuchomówca: Ian Saville
Projekt lalki: Tomasz i Donat Kowalscy

Lalka projektu Donata i Tomasza Kowalskich

Sebastian Cichocki (ur. 1975) – socjolog, kurator i krytyk sztuki, mieszka w Warszawie. W latach 2005–2008 dyrektor CSW Kronika w Bytomiu, aktualnie zastępca dyrektora w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Zajmuje się głównie refleksją neo-konceptualną w sztuce, nawiązuje do land-artu, sztuki środowiskowej z lat 70. Kurator licznych wystaw indywidualnych i zbiorowych, m.in. wystawy Moniki Sosnowskiej w Pawilonie Polskim na 52. Biennale w Wenecji oraz Yael Bartany na 54. Biennale w Wenecji. Był kuratorem i współkuratorem takich wystaw jak: Nowa Sztuka Narodowa w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2012), Early Years, KW Institute for Contemporary Art, Berlin (2010), Park Rzeźby na Bródnie, Park Bródnowski w Warszawie (m.in. Susan Philipsz, Olafur Eliasson, Paweł Althamer i Rirkrit Tiravanija, od 2009 roku). Autor projektów kuratorskich w formie publikacji, np. A Cookbook for Political Imagination (2011) wystawy Warsaw Does Not Exist (2007), antologii wystaw-tekstów The Future of Art Criticism as Pure Fiction. A Set of 19 Exhibitions and One Collateral Event (2011), libretta opery instytucjonalnej Wystawy mówione (z Michałem Liberą, Grzegorzem Piątkiem i Jarosławem Trybusiem, 2011) oraz noweli Psy z Üsküdar (z Joanną Rajkowską 2011).

Marzena Lubaszka – śpiewaczka, absolwentka Akademii Muzycznej we Wrocławiu i filologii włoskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Współpracowała między innymi z Ingeborg Danz, Olgą Pasiecznik, Gabriele Cassone, Markiem Toporowskim, Sergio Vartolo. Szczególnie chętnie występuje w operach Handla i Vivaldiego (Rodelinda, Amadigi, Rinaldo, Teseo, Griselda), wykonuje także pieśni romantyczne, muzykę oratoryjną oraz kompozycje współczesne.

Projekt Radykalne języki realizowany przy wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Przedstawicielstwa Flandrii przy Ambasadzie Belgii oraz Fundacji Mondriana.
Partner projektu: Barka Alrina, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Patroni medialni: Program 2 Polskiego Radia, TVP Kultura, TVP Kraków, Radio Kraków, Gazeta Wyborcza, Karnet, O.pl, Cracow-life.com, Purpose.com.pl, E-splot.