III akt. Szafa otwarta. Mąż i dwóch kochanków Nieboszczki. Poeta: Jan Günthner Ekonom: Tadeusz Kubanek Nibek: Stanisław Rychlicki fot. Aleksander Wasilewicz
Teatr Informel 1961
W teatrze Cricot 2 premiera “W małym dworku”
(tekst S. I. Witkiewicza).
Pierwsza pełna manifestacja teatru Informel.
“Objęcie terenu teatralnego koncepcją, która przenikała
wszystkie moje wcześniejsze działania automatyczne, wynikające
z uznania przypadku, procesu destrukcji, spontanicznego ruchu
i żywiołu materii.
Był to gorący okres rewolucji duchowej, przesuwającej zaangażowanie
artysty z planu “widzialnego” na plan wewnętrzny.
Wokół tej idei rodzi się wiele fałszywych opinii. łączy się ją powierzchownie
z Ruchem Surrealistów (w teatrze z działalnością A. Artauda).
Z drugiej strony niezwykle prymitywne interpretacje wywołują objawy
mętnego i antyintelektualnego ekspresjonizmu, poważnie zapóźnionego.
Dlatego wypada ostro określić s e n s istotny w ogóle całej sztuki informel.
Nie jest to eksploracja sfery podświadomości ani własnych obsesji.
Chodzi o coś grubo ważniejszego! I NOWEGO!
Jest to odkrycie nowej, nieznanej strony
Realności, jej elementarnego stanu: MATERII.
Materia, nie rządząca się prawami konstrukcji, ciągle zmienna
i płynna,
nie dająca się ująć żadnymi środkami racjonalnymi,
czyniąca wszelkie wysiłki ujęcia jej w solidną formę śmiesznymi,
bezradnymi i daremnymi,
nieustannie formę niszcząca,
będąca raczej manifestacją,
dostępną tylko przez
siły destrukcji,
przez kaprys i ryzyko p r z y p a d k u,
przez szybkość i gwałtowność d z i a ł a n i a.
Tworzenie z tego wszystkiego jakiejś metody i usiłowanie stosowania jej w teatrze byłoby naiwną pedanterią i kamuflowaniem samego procesu
twórczego przez pseudonaukowe, “laboratoryjne doświadczenia”. Ten teatr i ta sztuka musiały powstać same z siebie jako spontaniczna kreacja. (…)”
(Tadeusz Kantor, Metamorfozy. Teksty o latach 1938 – 1974, wybór i opracowanie Krzysztof Pleśniarowicz, Cricoteka, Księgarnia Akademicka, Kraków 2000, s. 203)
